گشایش اعتبارات اسنادی ( ال سی )
یکی از عمده‌ترین و مهم‌ترین روش‌های پرداخت که فروشندگان و خریداران کالا و خدمات در سراسر ایران و جهان با استفاده از این روش مطمئن و قابل انعطاف، اقدام به انجام معامله می‌نمایند، اعتبارات اسنادی داخلی است. با استفاده از اعتبارات اسنادی داخلی، بانک‌ها به نمایندگی از خریدار و فروشنده وارد عمل شده و ریسک طرفین معامله را کاهش می‌دهند.
در اعتبار اسنادی بانک‌ها به نمایندگی از خریدار و فروشنده و بر اساس شرایط اعتبار اسنادی، مبادله اسناد و پرداخت وجه را انجام می‌دهند. اعتبار اسنادی داخلی به ریال ایران گشایش می‌گردد. همچنین مقصد کالا و یا خدمت، اقامتگاه‌های بانک‌های مرتبط، و متقاضی و ذینفع آن در داخل مرزهای جغرافیایی ایران واقع شده‌اند.
تعاریف اعتبار اسنادی داخلی
- متقاضی: خریدار یا کارفرمایی که اعتبار اسنادی داخلی بنا به درخواست وی گشایش می‌گردد.
- ذینفع: فروشنده یا پیمانکار که اعتبار اسنادی داخلی به نفع او گشایش می‌گردد.
- بانک گشایش کننده: بانکی که بنا به درخواست متقاضی، اقدام به گشایش اعتبار اسنادی داخلی می‌نماید.
- بانک ابلاغ کننده: بانکی که اعتبار اسنادی داخلی را بنا به در خواست بانک گشایش کننده به ذینفع ابلاغ می‌نماید.
- بانک تاییدکننده: بانکی که بنا به در خواست و یا به اجازه بانک گشایش کننده تایید خود را بر روی اعتبار اسنادی می‌افزاید.
- بانک تعیین شده: بانکی که از سوی بانک بانک گشایش کننده مجاز به دریافت و بررسی اسناد و پذیرش پرداخت به ذینفع می‌گردد.
- ارائه اسناد مطابق: عبارت از ارائه اسناد منطبق با شرایط اعتبار اسنادی داخلی گشایش یافته، مقررات UCP و مفاد بخشنامه شماره ۶۲۸۰۵/۹۵ مورخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۵ بانک مرکزی.
- سررسید اعتبار: روز بانکی که تا پایان وقت اداری آن روز، ذینفع اعتبار می‌تواند نسبت به ارائه اسناد اقدام نماید.
- سامانه پیام رسانی الکترونیکی مالی (سپام): سامانه‌ای که در بانک مرکزی ج.ا.ا. راه‌اندازی شده و امکان تبادل تمامی پیام‌های مالی بین‌بانکی به طور متمرکز از جمله پیام‌های مربوط به اعتبار اسنادی داخلی را به صورت استاندارد فراهم می‌سازد.
انواع اعتبار اسنادی داخلی
- اعتبار اسنادی داخلی می‌تواند بابت خرید کالا، ارائه خدمات و یا ترکیب کار و خدمت گشایش شود
- اعتبار اسنادی به صورت دیداری یا مدت‌دار گشایش می‌شود
- گشایش اعتبار اسنادی مدت‌دار با موعد پرداخت بیش از ۳۶۰ روز ( از زمان ارائه اسناد مطابق با تاریخ حمل) مجاز نمی‌باشد
- سررسید اعتبار اسنادی برای خرید کالا حداکثر ۶ ماه و برای سایر موارد ۱۸ ماه می‌باشد
- تمدید سررسید اعتبار اسنادی داخلی برای بیش از مدت‌های مقرر صرفاً با تصویب بالاترین رکن اجرایی بانک گشایش کننده ممکن می‌باشد
- گشایش اعتبار اسنادی داخلی قابل معامله مجاز نمی‌باشد و معامله اعتبارات اسنادی گشایش یافته صرفاً توسط بانک های گشایش کننده و بانک ابلاغ کننده/تعیین کننده امکان‌پذیر است
نحوه گشایش اعتبار اسنادی داخلی
مشتری برای شروع کار حتماً باید در یکی از شعب بانک حساب فعال داشته باشد و درخواست گشایش اعتبار اسنادی داخلی را به شعبه ریالی مربوطه ارائه دهد. شعبه پس از استعلام مانده بدهی تسهیلات و تعهدات سوء اثر چک برگشتی ایشان از سامانه بانک مرکزی درخواست مصوبه اعتباری از امور اعتبارات می‌نماید. پس از صدور مصوبه اعتباری مراتب جهت تحقق شرایط مصوبه به مشتری اعلام می‌گردد که متعاقباً مدارک مورد نیاز نیز می باید توسط مشتری تکمیل گردد:
- فرم تکمیل شده درخواست گشایش اعتبار اسنادی داخلی
- فرم تکمیل شده قرار داد گشایش اعتبار اسنادی داخلی
- فرم تکمیل شده نامه پذیرش بازرسی فنی
- پیش‌فاکتور یا قرارداد فروش کالا/ ارائه خدمات
- بیمه‌نامه/ گواهی بیمه حمل کالا برای اعتبار اسنادی داخلی خرید کالا (در صورتی که تهیه پوشش بیمه‌ای به عهده ذینفع باشد ارائه بیمه نامه/گواهی حمل کالا توسط متقاضی منتفی می‌باشد)
- اظهارنامه واقعی بودن معامله پایه
شعبه پس از دریافت فرم‌های تکمیل شده مذکور، کلیه مدارک به انضمام مصوبه اعتباری و وثایق دریافت شده را جهت گشایش اعتبار به امور بین‌الملل ارسال می‌نماید.
نکته ۱: لازم به توضیح است در اعتبارات اسنادی مدت‌دار حداقل مبلغ پیش پرداخت ۲۰ درصد مبلغ اعتبار می‌باشد.
نکته ۲: پیش‌پرداخت بخشی از وجه اعتبار اسنادی داخلی به ذینفع پس از تامین وجه آن از سوی ذینفع (بدون در نظر گرفتن پیش‌پرداخت و میان‌پرداخت) با قبول تمامی مسئولیت‌های مترتبه توسط متقاضی می‌تواند بدون اخذ ضمانتنامه پیش‌پرداخت بانکی از ذینفع صورت پذیرد.
نکته ۳: اخذ ضمانتنامه پیش‌پرداخت نباید توسط بانک گشایش کننده یا تایید کننده صادر گردد.
ارائه اسناد برای دریافت اعتبار اسنادی داخلی
حداقل مدارک لازم به هنگام ارائه اسناد توسط ذینفع به شرح زیر است:
الف. اعتبار اسنادی کالایی و کالایی خدماتی
- سیاهه تجاری
- بارنامه یا راه نامه
- گواهی بازرسی فنی
در خصوص اعتبار اسنادی داخلی خدماتی
- صورت وضعیت یا صورتحساب انجام خدمت
نکته ۱: چنانچه در اعتبار اسنادی کالایی و کالایی خدماتی تهیه پوشش بیمه به عهده ذینفع باشد، ارائه بیمه‌نامه توسط ذینفع همراه با اسناد الزامی می‌باشد.
نکته ۲: چنانچه در اعتبار اسنادی کالایی و کالایی خدماتی تحویل در محل فروشنده (EXW) باشد گواهی تحویل و تحول کالا که به امضا و تایید ذینفع، متقاضی و شرکت بازرسی رسیده است می‌تواند جایگزین بارنامه/راه‌نامه شود.
نکته ۳: نرخ وجه التزام اعتبار اسنادی داخلی بر اساس ضوابط بانک تعیین می‌گردد.
خرید دین اعتبار اسنادی
وجه اعتبار اسنادی داخلی مدت دار در قالب خرید دین منوط به اخذ شماره درخواست منحصربه فرد از سامانه سپام می‌باشد، همچنین بانک گشایش کننده نیز مجاز به خرید دین اعتبار اسنادی داخلی مدت‌دار می‌باشد.
حداکثر نرخ قابل اعمال جهت خرید دین اعتبار اسنادی مدت‌دار مطابق با مصوبات شورای پول و اعتبار است.
کارمزدها
- هزینه گشایش اعتبار اسنادی داخلی یک در هزار بابت سه ماه اول و نیم در هزار بابت هر ماه اضافه (پس از کسر پیش‌دریافت)
- در اعتبار اسنادی مدت‌دار مبلغ دو درصد مبلغ اسناد پس از کسر پیش و میان دریافت به صورت سالیانه از تاریخ ارائه اسناد مطابق تا تاریخ سررسید پرداخت اخذ می‌گردد
- بانک گشایش کننده می‌تواند نیم در هزار مبلغ اسناد به عنوان کارمزد پذیرش پرداخت یا بررسی اسناد دریافت کند
- در صورت ارائه اسناد به بانک تاییدکننده یا تعیین شده، علاوه بر بانک گشایش کننده هریک از بانک‌ها می‌توانند نیم در هزار مبلغ اسناد به عنوان کارمزد پذیرش پرداخت یا بررسی اسناد دریافت کنند
نکته: بانک گشایش کننده در قرار داد فی‌مابین خود و متقاضی می‌تواند درج نماید که به دلیل عدم استفاده از اعتبار و یا ابطال آن قبل از سررسید، بانک گشایش کننده می‌تواند ۹۰ درصد کارمزد گشایش را بعنوان جبران هزینه‌های عملیاتی بانک ضبط نماید.
بخشنامه‌های بانک مرکزی
در خصوص اعتبارات اسنادی داخلی، آخرین بخشنامه‌های صادر شده بانک مرکزی به شماره‌های ۳۷۸۵۸۵ /۹۴ مورخ ۱۸/۱۲/۱۳۹۴ و ۶۲۸۰۵/۹۵ مورخ ۲۹/۰۲/۱۳۹۵ می‌باشد. به استثناء موارد مذکور در این بخشنامه‌ها سایر موارد ناظر بر فرآیند اعتبار اسنادی داخلی، تابع مقررات متحدالشکل اعتبار اسنادی (UCP) حاکم در زمان گشایش اعتبار اسنادی داخلی می‌باشد.